Trots op mijn beroep. Marlies Van Tichelen vertelt!

Als ‘gewone’ burger heb je doorgaans weinig met de douane te maken. Op vliegvelden, en soms met een pakje, maar verder niet. Het beroep is al heel oud en bestaat al sinds dat er landgrenzen zijn. Marlies Van Tichelen (64) begon in 1985 bij de douane en werkt er nog steeds met het grootste plezier.

Loketfunctie bij bpost

“Toen ik van school kwam, was het moeilijk om werk te vinden”, vertelt Marlies. “Ik kon in Antwerpen bij bpost beginnen, aan het loket op de Groenplaats, het hoofdkantoor. Dat deed ik ontzettend graag, maar om de een of andere reden kon mijn contract na 3 jaar niet verlengd worden. Normaal kon je dan examen doen om in vaste dienst te komen, maar toen werden er geen examens uitgeschreven.”

Makelaar in financieringen en verzekeringen

“Na een poosje kon ik beginnen bij een makelaar in financieringen en verzekeringen, geen immo kantoor. Het was een Franstalige, Waalse firma, die na 3 jaar failliet ging. Nog een geluk dat ik mijn laatste salaris wel ontvangen heb. Later bleek dat ze me op papier niet in dienst hadden genomen en kreeg ik ook nog eens last met het ziekenfonds. Eigenlijk had ik altijd al gevoeld dat dingen niet klopten, maar stelde weinig vragen. Ik was allang blij dat ik werk had.”

Examen voor de overheid

“Toen ben ik bij Sint-Michaël gaan werken, eigenlijk voor de onthaal en bezigheidstherapie, maar dat was niks voor mij. Mijn vader had tegen me gezegd toen ik net van school kwam: ‘Waarom doe je geen examen voor de overheid? Je oom heeft het gedaan, je broer en ik ook.’ Mijn vader werkte toen ook bij de overheid. Ik had na school een paar van die examens gedaan en was daarvoor geslaagd. Maar juist toen was er ook een wervingsstop.”

Grenspost Essen Dorp

Enige vrouw

“De eerste dag was vooral me aan iedereen voorstellen, al kende ik best veel mensen. Bij de andere posten hoefde ik me niet voor te stellen. Mijn eerste werk was documenten valideren, oftewel geldig maken, een loketfunctie en ik vond het geweldig. Ik was toen de enige vrouw, pas na 2 jaar kwam er nog een vrouw bij. Vroeger, tot eind jaren ’60, mochten er alleen mannen bij de douane werken, want het werd beschouwd als een mannenjob. Half jaren ’70 werd de functie gelijkgesteld.”

Diverse taken

“Buiten het valideren van documenten had ik nog andere taken, zoals meehelpen kas opmaken aan het eind van de dag, kledingfonds, uniformen bezorgen, documenten opsturen naar het buitenland, … Een heel veelzijdige functie en ik werkte alleen met mannen. Dat heb ik nooit erg gevonden, ik kon er altijd vreselijk mee lachen.”

Kleine douanekantoren verdwenen

“In 1989 werden de 3 kantoren samengevoegd tot 1 kantoor in Essendonk. Na 4½ jaar hoorde ik dat de kleine douanekantoren in Essen zouden verdwijnen en heb ik overplaatsing aangevraagd naar Antwerpen. 1 januari 1993 gingen de grenzen open en verdwenen bijna alle douanekantoren. In Antwerpen heb ik via mijn werk mijn man leren kennen, al hadden we toen nog nooit samengewerkt.”

Heerlijke baan

“In augustus 1989 kwam ik in Antwerpen terecht op kantoor en mijn taak was klasseren. Dat deed ik een half jaar, toen kwam er een functie bij de dienst Geschillen op de directie. Daar ging ik dossiers behandelen, nieuwe dossiers maken, maar vooral bijhouden van een boekhouding voor de Europese Gemeenschap betreffende de vastgestelde en nadien ook de betaalde invoerrechten. Een heel leuke, maar ook zware baan, want de verantwoording lag hoog. Ik kreeg regelmatig controle van de Europese Commissie of de Rekenkamer. Een heerlijke baan die ik 18 jaar heb gedaan. Toen werd het geautomatiseerd en werd de functie afgeschaft.”

Douanemuseum

“Sinds 1988 is er in het directiegebouw een douanemuseum. Toen werd daar heel de geschiedenis van de douane getoond, een geschiedenis die ongelooflijk lang gaat terug in de tijd. Sinds er landen zijn met grenzen, is er grensbewaking geweest en dat gaat terug tot aan de oude Egyptenaren. Ik gidste daar al, want ik heb me altijd voor geschiedenis geïnteresseerd en dat kwam toen heel goed uit. Omdat mijn werkzaamheden geautomatiseerd werden, zei mijn directeur: ‘Jij kan goed uitleggen, zou jij niet voltijds in het museum willen werken? Daar kunnen ze best nog wel iemand gebruiken.’ Ik zei dat ik er over na moest denken, ik ben namelijk nogal honkvast en zag tegen de verandering op.”

Muntverbrijzelaar

“Ik heb uiteindelijk niet lang nagedacht en het is me 1000% meegevallen! Het is echt heel erg leuk en elke dag is anders. Ik inventariseer elke dag, want er komen vrijwel dagelijks nieuwe voorwerpen bij, maar ook geschriften, boeken en archiefstukken. Toen ik begon was er een grote achterstand. Er moest geïnventariseerd worden en ingebracht in de computer. Soms zijn er voorwerpen bij waarvan ik echt niet weet wat het is. Dan contacteer ik oud-collega’s of zij het eventueel weten. Zoals bijvoorbeeld een muntverbrijzelaar, want die kende ik ook niet. Als je het dan weet komen de vragen: was het voor de valsmunterij, hoorde dit bij de douane, gebeurde het frequent, …?”

500ste gidsbeurt

“In hartje zomer en winter zijn er niet zoveel rondleidingen, maar daar tussen hebben we onze handen goed vol. Ik heb onlangs mijn 500ste gidsbeurt gedaan, in drukke tijden zijn het er al gauw 3 of 4 per week. Het gebeurt zelden, maar ik heb toch wel eens een keer voorgehad dat ik geen antwoord op een vraag had. Dan vraag ik het e-mailadres en stuur ik het antwoord later toe.”

Na mijn pensioen blijf ik gidsen

“Ik ben ook verantwoordelijk voor ons depot en archief, maar ook voor de uitleen voor, onder andere, tentoonstellingen. Tevens ben ik penningmeester van ons museum en af en toe vervang ik mijn baas. Dan geef ik presentaties over de werking van de douane en begeleid de groepen eventueel voor een demo met de drugshonden. Maar een bezoek aan het museum zit er altijd bij. Die presentaties doe ik als mijn baas niet kan. Kortom, het is een veelzijdige baan. Volgend jaar ga ik op pensioen, maar ik blijf er gids en zal 1 dag in de week gaan helpen bij het inventariseren.”

Trots op mijn beroep

“Als ik een rondleiding heb gedaan, merk ik dat mensen heel stil zijn, net als tijdens de rondleiding. En ze spreken altijd hun bewondering en verwondering uit. Dat ze nooit wisten dat er zoveel bij kwam kijken. Dat ze nu pas snappen waarom bepaalde dingen, zoals je koffer openmaken bij de controle, nodig zijn. Ik ben dan trots dat mensen snappen wat ik bedoel, dat ik ze iets heb bijgebracht. Dat ze nu snappen hoe het werkt!”

https://www.nationaaldouanemuseum.org/

LW

125