Zo voorkom je erfbelasting op je woning

Uiteraard wil je zo veel mogelijk van je vermogen en eigendommen aan je nakomelingen nalaten. Helaas kan in België de erfbelasting een heel stuk van wat je gespaard hebt weer wegnemen. Gelukkig zijn er manieren om de belasting die je betaalt te beperken of zelfs te vermijden. Het hoeft niet benadrukt te worden dat je zo heel wat kosten uitspaart. Onderstaand artikel geeft mee hoe je jouw woning slim en efficiënt overdraagt.

Het belangrijkste deel van de erfenis is doorgaans de gezinswoning. Daarom geven we je in dit artikel tips om de erfbelasting te voorkomen, reeds bij de aankoop van een woning, op een wettelijke manier natuurlijk! Zo blijft er meer over voor je geliefde familieleden.

Wat is erfbelasting?

Erfbelasting is belasting op nalatenschappen bij overlijden en is gewestelijk gebonden. Zo gelden er voor Vlaanderen, Wallonië en Brussel andere regels. In Vlaanderen wordt erfbelasting berekend op de waarde van de goederen die je nalaat. Hoe gaat dit te werk? Wanneer je één van de erfgenamen bent, dien je een aangifte in te dienen bij de belastingdienst. Zij zullen het bedrag van de erfbelasting voor je berekenen.

Hoe erfbelasting vermijden?

Logischerwijs kan erfbelasting hoog oplopen. Mensen sparen vaak hun leven lang en naast geld worden ook eigendommen en andere activa mee op de weegschaal gelegd. Voor mensen met een koopwoning is dit al snel een hele som. Gelukkig zijn er manieren om hier oplossingen voor te vinden.

Beperk erfbelasting door een handgift of bankgift

De bekendste en meest gehanteerde manier om wat minder belastingen te betalen is de handgift of bankgift. Bij een handgift geef je bepaalde eigendommen gewoon door naar je erfgenamen. Dat kan gaan van geldsommen tot materiële zaken. Dit hoeft niet per se via een notaris, maar het is wel aangeraden om dit contractueel op te stellen om later onnodige discussies te vermijden. Bij een bankgift wordt het gegeven bedrag op de rekening van de erfgenamen gestort. Wanneer is zo’n gift belastingvrij? Simpel: wanneer de gever van de schenking lang genoeg in leven blijft. In Vlaanderen en Wallonië is dit 5 jaar, in Brussel 3. Dit is nog maar onlangs opgetrokken. Het is dus belangrijk je handgift of bankgift niet te last minute te plannen.

Doe een schenking

Een alternatief voor de hand- of bankgift is het geven van een schenking. Het voordeel van een schenking is dat je nog steeds geen successierechten betaalt wanneer de schenker binnen de verdachte periode overlijdt. Het nadeel? Je betaalt wel schenkingsbelasting voor roerende en onroerende goederen. Hoeveel die schenkingsbelasting bedraagt is ook weer afhankelijk van de regio waarin je woont.

Voor roerende goederen:
In Vlaanderen en Brussel is dit 3% voor schenkingen in rechte lijn en 7% aan andere personen. In Wallonië is dit 3,3% voor schenkingen in rechte lijn en 5,5% aan andere personen.

Voor onroerende goederen:
Hoeveel het schenkingstarief bedraagt bij onroerende goederen, is afhankelijk van de band tussen schenker en ontvanger (eerste lijn of verder) en van de grootte van de schenking. De tarieven zijn over alle gewesten gelijkgetrokken. Dit varieert van 3% tot 150.000 euro tot 27% tot alles boven €450.000,-.

Vruchtgebruik

Het is als ouder mogelijk om je kind een onroerend goed te schenken, maar zelf het vruchtgebruik te behouden. Met andere woorden: het huis waarin je woont komt op naam van je kind, maar je behoudt het recht om erin te wonen of de huuropbrengsten op te strijken. Dit geldt ook voor roerende goederen. Een schenker kan bijvoorbeeld aandelen of een geldsom schenken, maar hij behoudt wel het recht op de winsten uit aandelen of intresten. Zo hoeft er later op dit geld en deze eigendommen geen erfbelasting of successierechten meer betaald te worden. Dit maakt het een slimme manier om extra kosten te voorkomen. Toch is dit niet de manier waar het vaakst aan wordt gedacht.

Koop een woning ‘samen’ met je kinderen

Koop je woning samen met je kinderen door middel van een klassieke gezamenlijke aankoop of gesplitste aankoop en vermijd zo erfbelasting. Bij een klassieke gezamenlijke aankoop zet je de woning niet alleen op je eigen naam, maar betrek je meteen de kinderen erbij. Je kiest zelf hoeveel er op papier van jou is en hoeveel van je kind. Fiscaal is het voordeligst om jezelf 1% uit te keren en de rest op naam van je kinderen te zetten. Zo moet er bij een erfenis enkel nog die ene procent overgedragen worden. Het nadeel? Wanneer je van plan bent de woning te verhuren komen ook 99% van die inkomsten op naam van de kinderen. Wanneer je als ouder nog op deze inkomsten rekent voor tijdens je pensioen is dat natuurlijk niet ideaal. Daarvoor biedt de gesplitste aankoop een mogelijke oplossing. Hierbij koop je de woning tezamen, maar worden de rechten gesplitst. Dat betekent bijvoorbeeld dat de kinderen het blote eigendom krijgen, maar de ouders alle rechten over het vruchtgebruik nog hebben. Bij een gesplitste aankoop moet er zelfs geen enkele erfbelasting betaald worden.

Nadeel

Het nadeel van de gesplitste aankoop is dan weer dat er heel wat bij komt kijken. Wanneer de ouders komen te overlijden, moeten erfgenamen kunnen aantonen dat ze de woning ook zelf hadden kunnen kopen. Ze moeten de middelen hebben om de waarde van het blote eigendom zelf te dragen. Meestal is dat natuurlijk niet het geval, zeker bij vroege overlijdens niet. De oplossing? Als ouder het bedrag aan je kinderen schenken voordat de aankoopakte ondertekend wordt. Ook moet je vooraf bepalen wat de waarde is van het blote eigendom en wat die van het vruchtgebruik is. Dit valt natuurlijk wat aan te passen. Een gesplitste aankoop is dus zeker niet de makkelijkste. Zoek zeker professionele hulp bij een notaris wanneer je dit van plan bent. Zo ben je zeker dat alles op de juiste manier gaat.

Sluit een correct huwelijkscontract

Ga je trouwen? Super, ook fiscaal! Alleen gebruiken niet alle pasgetrouwde koppels de juiste clausules. De meesten hebben een clausule in het contract waarbij degene die het langst leeft, alles erft. Vaak kan het verstandiger zijn dit al door te geven aan erfgenamen en bepaalde eigendommen in vruchtgebruik te krijgen.

De redding? Een levensverzekering!

Een levensverzekering kan je heel wat problemen doen voorkomen. Met een successie- of erbelastingverzekering beperk je de successierechten eveneens. Niet helemaal zeker dat je de verdachte periode zult overleven? Neem als erfgenaam een overlijdensverzekering met de schenker als verzekerde. Als de schenker dan toch overlijdt, heb je als erfgenaam recht op het verzekerde bedrag. Zo blijft de impact dan toch nog beperkt.

Maak je relatie officieel en ga wettelijk samenwonen

Indien je partner sterft, is er veel afhankelijk van jullie officiële status. Vanaf dat je een jaar samenwoont ben je sowieso feitelijk samenwonend, maar er zijn heel wat andere regels tussen feitelijk en wettelijk samenwonenden. Wanneer je in Vlaanderen feitelijk samenwoont, val je onder het laagste tarief aan successierechten. In de andere gewesten is dat niet altijd het geval. Daarom kan het zeker daar extra voordelig zijn om wettelijk te gaan samenwonen of zelfs te trouwen. Ook in Vlaanderen is er een groot voordeel aan wettelijk samenwonen. Wanneer je minder dan drie jaar samen woont en je partner komt te overlijden, betaal je als overlevende partner erfbelasting op de gezinswoning. Wettelijk samenwonenden of gehuwde koppels worden hiervan vrijgesteld.

Bronnen: Zimmo.be, Notaris.be, Vlaanderen.be en Nn.be