Kan je zomaar onteigend worden?

De verbreding van een snelweg, een nieuwe spoorweglijn, een fietssnelweg, leuke initiatieven! Tot blijkt dat één ervan recht door je huis zal lopen. Mag je zomaar onteigend worden? Door wie gebeurt dat en hoe?

Wie mag je onteigenen?

Niet eender wie mag beslissen om je huis tegen de vlakte te gooien of een stuk van je tuin in beslag te nemen. Dat recht is voorbehouden voor de verschillende overheden in Vlaanderen (het Vlaamse Gewest, de provincies, gemeenten, OCMW’s, Infrabel, …) maar ook universiteiten of havenbedrijven als ze daar een goede reden voor hebben. Dat je buurman je huis lelijk vindt, is dus geen goede reden. Het moet er eentje van openbaar nut of algemeen belang zijn.

Hoe word je onteigend?

De overheid probeert eerst op de good cop-manier met jou een prijs overeen te komen en je huis of stuk grond te kopen. Lukt dat niet, dan is het op de bad cop-manier en zal de overheid je eigendom eenzijdig onteigenen door een procedure via de vrederechter. De prijs wordt dan bepaald door de deskundige die de rechter aanstelt om te helpen. Sommige experts schatten de marktwaarde van een woning veel lager in (bijvoorbeeld omdat de woning al wat jaartjes ouder is). Het is in dat geval niet onverstandig om zelf een deskundige te vragen om voor je standpunt te helpen verdedigen.

Welke prijs krijg je bij een onteigening?

Het is niet omdat je tuin straks een grote streep asfalt bevat of je huis tegen de vlakte gaat, dat je daar niets voor in ruil moet krijgen. De overheid zal in ieder geval geen nieuw huis voor je neerpoten of je een stukje tuin geven. De bedoeling is dat je met het geld een gelijkwaardig huis kan kopen of bouwen en dat de kosten gedekt zijn die gepaard gaan met zo’n aankoop. Het bedrag komt niet tot stand door een ambtenaar die in een prijzenpot grabbelt. Er wordt gekeken naar de marktwaarde van je eigendom en de verkoopprijs van gelijkaardige woningen of gronden in de omgeving, een gefundeerde beslissing, dus. Ook als je maar voor een gedeelte van je perceel wordt onteigend, kan je hiervoor een vergoeding vragen.

Kan je iets tegen de onteigening beginnen?

Het heeft geen zin om er doekjes om te winden, onteigend worden, daar word je niet vrolijk van! Er kunnen soms jaren overheen gaan voor de effectieve onteigening. Dat betekent veel onzekerheden. Want zeg nu zelf, je gaat geen nieuwe keuken plaatsen in een huis dat volgende maand misschien tegen de vlakte ligt of een zwembad aanleggen in een tuin waar straks een nieuwe weg door loopt. Heb je dan helemaal niets in de pap te brokken? Niet veel. Je kan tijdens het openbaar onderzoek in de periode voor het definitieve onteigeningsbesluit wel het dossier inkijken eventueel bezwaar indienen. Mislukt? Dan heb je nog een waterkansje om via de Raad voor Vergunningsbetwistingen de onteigening aan te vechten. Die Raad bekijkt enkel of de onteigeningsbeslissing er correct gekomen is en of ie wel echt van algemeen nut is. Het is dus zeker niet onverstandig om de hulp van een deskundige in te schakelen.

Bron: Zimmo.be
Foto: Pixabay

23