Een pen of post-its meegenomen van op je werk: kan je dan ontslagen worden?

Een pen die na een vergadering in je broekzak verdwijnt, een overschotje printpapier dat verhuist naar je privéwoning of een bijna vervallen potje yoghurt uit de winkelrekken waarmee je ‘vergeet’ langs de kassa te passeren tijdens je middagpauze: is dat diefstal? En zo ja, wat hangt er je boven het hoofd als je werkgever dit ontdekt? Stijn Demeestere, advocaat arbeidsrecht en partner bij Deloitte Legal, duikt in de wetboeken.

We vallen met de deur in huis: wanneer is er sprake van diefstal op de werkvloer? “In principe is elke situatie waarin een werknemer iets ontvreemdt van een werkgever of klant voor eigen gebruik, een vorm van diefstal”, legt Stijn Demeestere uit. “Dergelijk bedrieglijk handelen is meestal ernstig genoeg om het vertrouwen tussen werkgever en werknemer volledig te schaden, ook al lijkt het op het eerste gezicht misschien maar een akkefietje.”

“An sich maakt het dan niet uit of het om een eenmalig incident uit nalatigheid gaat of om frauduleus en herhaaldelijk bedrog: diefstal is diefstal. Zodra de vertrouwensrelatie barsten vertoont en werkgever en werknemer daardoor niet meer door dezelfde deur kunnen, bestaat de kans dat het voorval een serieus staartje krijgt.”

Ontslag om dringende redenen

Dat staartje zit vervat in artikel 35 van de Arbeidsovereenkomstenwet. “Normaal gezien moet een werkgever een opzeggingstermijn respecteren of een vervangende opzeggingsvergoeding betalen bij een ontslag. Maar niet bij een ontslag om dringende redenen. Dan mag een werkgever de stelende werknemer aan de deur zetten zonder termijn of vergoeding. Een ontslag op staande voet dus. Bovendien wordt die werknemer dan ook geschorst van het recht op een werkloosheidsuitkering. Hij of zij krijgt dus geen inkomsten. Tenzij die persoon de kwestie aanvecht voor de rechtbank. Dan kan de RVA beslissen om een voorlopige uitkering toe te kennen.”

Toch is het ontslag om dringende redenen in de praktijk niet zo zwart-wit. “Rechtbanken zijn doorgaans vrij streng in het beoordelen van die reden. Wettelijk gezien moet het gaan om een ernstige tekortkoming die een professionele samenwerking onmogelijk maakt, en dat definitief en onherroepelijk. Dan rijst natuurlijk al snel de vraag of het meenemen van een markeerstift, cursusblok of balpen aan die definitie voldoet.”

Bewijslast

En dan is er nog het gegeven dat de partij die de dringende reden inroept, het bestaan ervan moet kunnen bewijzen. “Dat is vaak heel moeilijk. Werkgevers moeten namelijk arbeidsgereedschap voorzien. Dat is het materiaal dat je nodig hebt om je job te kunnen uitvoeren. In een kantoorsituatie gaat dat bijvoorbeeld om markeerstiften, pennen, papier, …”

“Stel: een werknemer neemt dat materiaal mee naar huis – zogezegd om thuiswerk mogelijk te maken –, net in de examenperiode van de kinderen. Hoe kan een werkgever dan aantonen dat die markeerstift buiten de werkcontext gebruikt wordt? Da’s een heel ander verhaal dan een verkoper die consumptiewaar meeneemt naar huis zonder te betalen en daarbij op heterdaad betrapt wordt. Dan gaat het overduidelijk om diefstal.”

En ja, onder ‘consumptiewaar’ valt óók vervallen voeding of overschot. “Een ander voorbeeld: een medewerker bij een meubelfabrikant mag niet zomaar restjes hout meenemen, zelfs als die niet meer bruikbaar zijn. Als de werkgever daar geen expliciete toestemming voor heeft gegeven, kan dat bestempeld worden als een zwaarwichtige fout, en bijgevolg aanleiding geven tot een ontslag om dringende redenen.”

Procedures en termijnen

Nog een extra moeilijkheid: een dringende reden vertaalt zich in bepaalde procedures en termijnen. Zo moet het ontslag plaatsvinden binnen de drie werkdagen nadat de werkgever kennis heeft van de situatie. Nog eens drie werkdagen later moet de toelichting van het ontslag ingediend worden.

“Is de werkgever te laat? Dan kan hij of zij geen beroep meer doen op de dringende reden, zélfs als het gaat om een zwaarwichtige diefstal”, geeft de advocaat mee. “Maar soms duurt het een tijdje voor een voorval de hiërarchische weg heeft afgelegd tot bij de verantwoordelijke. Dan wordt het complex, want hoe toon je aan op welk moment de werkgever exact in kennis is gesteld?”

Grote gevolgen

Stel dat het effectief tot een ontslag om dringende redenen komt, is de kous dan af? “Zeker niet, de gevolgen kunnen nog veel groter zijn dan louter het ontslag”, vertelt Stijn Demeestere. “Zo moet een werknemer in sommige gevallen een schadevergoeding betalen. Volgens artikel 18 van de wet Arbeidsovereenkomsten kan een werknemer alleen aansprakelijk zijn voor schade die het gevolg is van een zware fout, bedrog of een vaak voorkomende lichte fout.”

“Met andere woorden, als je over een periode van een paar jaar voor een bedrag van 10.000 euro aan koffiepads steelt op het werk, kan je daarvoor aansprakelijk gehouden worden. Dan betaal je een schadevergoeding aan je werkgever ter waarde van het ontvreemde bedrag.”

Denk dus twee keer na voordat je materiaal van op de werkvloer meeneemt naar huis. En gebruik je gezond verstand. Voelt een situatie fout aan? Dan zal het dat waarschijnlijk ook zijn. Vraag je werkgever om duidelijke richtlijnen als je niet goed weet wat wel of niet mag, want wat op het eerste gezicht misschien onschuldig lijkt, kan verregaande gevolgen hebben!

Bron: Jobat.be
Foto: PixaBay

7