Nieuwe stamboom voor katten zorgt voor meer dierenwelzijn

Dierenminister Ben Weyts heeft de eerste nieuwe stamboom voor katten uitgereikt aan een nestje Britse kortharen van enkele weken oud. Dit is het startschot voor een compleet nieuw stamboom-systeem bij de raskatten, want voortaan krijgen dieren enkel nog een officiële stamboom als ze gekweekt zijn volgens een wetenschappelijk onderbouwd fokprogramma, opgesteld per ras.

Verkeerde foktechnieken

Vroeger werden veel rasdieren door verkeerde foktechnieken opgezadeld met pijnlijke genetische defecten zoals aangeboren hartaandoeningen of kraakbeendefecten. Vlaanderen wil de rasdieren nu gezonder maken door al die genetische defecten er weer uit te fokken. Een officiële stamboom zal nu eindelijk een gezondheidscertificaat zijn. “Vandaag zegt een stamboom enkel iets over de afstamming van de kat. Niets over de gezondheid of over het dierenwelzijn”, zegt Weyts. “We lanceren nu een nieuw stamboom-systeem dat dikwijls pijnlijk erfelijke afwijkingen, die er door de mens zijn ingefokt, er weer uitfokt. Dat is een werk van lange adem, maar we zijn het verplicht aan onze trouwe viervoeters.”

Ernstige, erfelijke aandoeningen

In Vlaanderen worden er jaarlijks zo’n 60.000 katten met een stamboom geboren. Wie zo’n raskat koopt, verwacht een gezond dier. Kopers zien een stamboom vaak als een kwaliteitslabel en zelfs een soort gezondheidsgarantie. Maar in de praktijk lijden heel wat populaire raskatten onder ernstige, erfelijke aandoeningen. Denk aan ernstige nier- en hartaandoeningen of pijnlijke kraakbeendefecten. Deze aandoeningen zijn vaak veroorzaakt door de mens, die jarenlang heeft doorgefokt om bepaalde uiterlijke kenmerken te creëren bij de dieren, zonder oog voor hun gezondheid of genetische diversiteit. Vlaams Dierenminister Ben Weyts besloot daarom om het hele stamboom-systeem grondig te hervormen.

Verantwoorde fokprogramma’s

Weyts heeft nu de eerste nieuwe stamboom uitgereikt aan een nestje Britse kortharen, die enkele weken geleden geboren werden bij een dierenarts in Brecht. Voortaan zullen ook raskatten enkel nog een officiële stamboom kunnen krijgen als ze gekweekt zijn volgens een wetenschappelijk onderbouwd fokprogramma, inclusief genetische testen en doordachte ouderselectie. Op die manier kunnen erfelijke afwijkingen systematisch en duurzaam worden teruggedrongen. Weyts zette voor de ontwikkeling van de fokprogramma’s een samenwerking op met de KU Leuven en UGent. Intussen hebben bijna alle 50 kattenrassen in Vlaanderen een wetenschappelijk ondersteund fokprogramma. Sinds 1 juli 2025 mogen erkende stamboekverenigingen enkel nog Vlaamse stambomen uitreiken voor katten die in Vlaanderen gefokt werden via zo’n erkend fokprogramma. Zo wordt de gezondheid en het dierenwelzijn beter gegarandeerd. Momenteel zijn er vijf erkende stamboekverenigingen voor katten.

Eerste Vlaamse kattenstamboom

De eerste nieuwe kattenstamboom ging dus naar een nestje van dierenarts Annick, die al jaren ervaring heeft met het kweken van katten. Zij kweekt met het ras Britse korthaar. De kittens, waarvoor de stambomen werden opgesteld, zijn intussen 12 weken oud en maken zich klaar om de wereld te verkennen.
“In het buitenland kiest men soms te snel voor een totaalverbod op rasdieren, waardoor ook dieren de dupe worden van menselijke fouten”, zegt Weyts. “In Vlaanderen pakken we het anders aan: met verantwoorde fokprogramma’s, gekoppeld aan stambomen, herstellen we die fouten stap voor stap en worden stambomen echte kwaliteitslabels. Zo winnen álle betrokkenen: gezondere dieren, meer erkenning voor goede fokkers en meer zekerheid voor de koper. Het is een werk van lange adem, maar onze viervoeters verdienen dit.”