GroenRand zeer tevreden over kwaliteit geleverd werk Nieuwe Rand

GroenRand is ontzettend enthousiast over het geleverde werk van de Nieuwe Rand rond de klimaatgordel, maar vraagt toch om enkele aanvullende studies. Onze natuurvereniging beschouwt de Klimaatgordel als een essentieel instrument voor het aanpakken van uitdagingen op het gebied van klimaatadaptatie en biodiversiteitsbehoud.

Cruciale rol

De verschillende plannen van de klimaatgordel benadrukken dat de Antitankgracht een belangrijke rol speelt in het verbinden van bosgebieden en beekvalleien binnen de klimaatgordel en dat deze pijler een prioriteit zou moeten zijn. De reden is simpel: de gracht beschikt over een stevige, robuuste bosstructuur en strekt zich uit over een groot deel van de regio. Daardoor fungeert het als een groene verbindingsroute tussen verschillende natuurgebieden en beekdalen. De klimaatgordel rond Antwerpen heeft o.a. als doel natuurgebieden met elkaar te verbinden en zo een sterker ecologisch netwerk te vormen, waarbij de Antitankgracht een cruciale rol speelt. Dit bevordert de migratie van dieren, versterkt de biodiversiteit en draagt bij aan een klimaatbestendigere regio.

Uitsterven van soorten

Zonder dergelijke verbindingen wordt het voor dieren lastiger om voedsel te vinden, zich voort te planten of naar nieuwe leefgebieden te trekken. Dit kan het uitsterven van soorten tot gevolg kan hebben. De klimaatgordel stelt dieren en planten in staat om veilig tussen verschillende gebieden te migreren. Net zoals wij wegen gebruiken om van de ene plek naar de andere te reizen. De Voorkempen wordt, net als de rest van Vlaanderen, geconfronteerd met de uitdaging van versnipperde leefgebieden. Dit veroorzaakt isolatie van natuurgebieden, waardoor soorten niet vrij kunnen migreren of genetisch materiaal uitwisselen.

Essentieel

Voor dieren zoals vleermuizen, kamsalamanders, otters, bevers en boommarters zijn verbindingen essentieel om geschikte leefgebieden te bereiken. Ontsnippering, oftewel het verbinden van gescheiden leefgebieden met een centrale rol voor de Antitankgracht, kan op diverse manieren worden bereikt. Bijvoorbeeld door middel van wildtunnels, wildspiegels, verkeersremmers, geleiding en ecologisch bermbeheer. Om dieren naar ecotunnels te lokken, kunnen geleidingswanden, lokstruwelen en aangepaste begroeiing worden gebruikt. Deze maatregelen zorgen voor een veilige en uitnodigende omgeving, waardoor dieren eerder geneigd zijn de tunnels te gebruiken, in plaats van de weg over te steken. Landschapselementen zoals hagen, bomenrijen, poelen, houtkanten en bosjes kunnen strategisch worden ingezet als ontsnipperingsmaatregelen. Door ze slim te plaatsen en te verbinden, fungeren ze als corridors waarlangs dieren veilig kunnen migreren tussen versnipperde gebieden.

Aanbevelingen van GroenRand

GroenRand adviseert dat de Nieuwe Rand, gezien de cruciale rol van de Antitankgracht, meer prioriteit geeft aan ontsnipperende maatregelen voor gewestelijke en lokale wegen, evenals aan geleidingselementen naar de ecotunnels. Een specifieke studie door een gespecialiseerd studiebureau is noodzakelijk. Vergelijkbaar met eerdere onderzoeken voor de verbinding van de Schietvelden via studiebureau Herselteer, de Oude Baan in Schilde en de ontsnippering van de Turnhoutsebaan (N12). GroenRand stelt voor om acht gewestwegen en lokale wegen die de Antitankgracht kruisen, te onderzoeken. Dit is essentieel om een duidelijk beeld te krijgen van de kostenraming en de uitvoering van de ontsnipperende maatregelen, zodat de verbindende functie van de Antitankgracht optimaal kan worden benut.

GroenRand ziet de otter als de mascotte van de vereniging

De otter is een essentiële soort voor GroenRand, omdat hij wordt gezien als een paraplusoort. Het beschermen van de otter heeft een gunstig effect op tal van andere soorten binnen hetzelfde ecosysteem. Door de otter te beschermen, worden ook de leefomstandigheden van andere dieren verbeterd. De Antitankgracht vervult een cruciale functie in het soortenbeschermingsprogramma voor de otter, vooral in de regio Voorkempen, wat des te meer benadrukt hoe belangrijk het is om werk te maken van ontsnippering. Dit programma benadrukt het belang van deze ecopassages.

Bindende afspraken

Een soortenbeschermingsprogramma is een officieel document met bindende afspraken, wat betekent dat de vastgelegde maatregelen en acties moeten worden uitgevoerd en nageleefd. Het programma wordt opgesteld om de bescherming van specifieke dier- of plantensoorten te waarborgen. Het beschrijft de ecologische behoeften van de soort en bevat concrete actieplannen om deze te beschermen en de leefomstandigheden te verbeteren.

Ecologische verbindingszone

De gracht dient als een ecologische verbindingszone en mogelijk leefgebied voor otters, waarbij het de omliggende regio en beekvalleien met elkaar verbindt en zo een cruciale migratieroute vormt. Maatregelen zoals het aanleggen van faunapassages, het herstellen van gedempte delen en het bevorderen van kleinschalige landschapselementen rond de gracht dragen bij aan natuurherstel en creëren een geschikter leefgebied voor de otter. Ook het verbeteren van de waterkwaliteit door slibruimingen en hakhoutbeheer is cruciaal, omdat de otter schoon water nodig heeft om te overleven.

GroenRand vermindert haar betrokkenheid bij het Nationaal Park

GroenRand heeft het concept van een Nationaal Park in de Voorkempen voorlopig in de ijskast gestoken, maar is tevreden dat de partners blijven samenwerken aan het Masterplan. Dit plan heeft o.a. als doel om op Vlaams grondgebied de Kalmthoutse Heide, de Schietvelden, de Antitankgracht en de omliggende bossen met elkaar te verbinden. Deze verbinding zou niet alleen het grootste ven- en heidegebied van Vlaanderen creëren, maar ook de natuurlijke corridors tussen de diverse gebieden versterken. GroenRand adviseert om de verbinding tussen het Klein en Groot Schietveld met prioriteit te realiseren vanwege de urgentie, zonder te wachten op de voltooiing van de volledige procedure van de Nieuwe Rand. Dit advies is gebaseerd op de Herselteer-studie, uitgevoerd door het departement Omgeving, die het belang en de dringende noodzaak van deze verbinding benadrukt. Meer kan je hier lezen.

GroenRand lanceert binnenkort het innovatieve project ‘Greenconnect’. Dit project viert het 10-jarig jubileum van GroenRand in 2026 en heeft als doel natuurkernen en omliggende gebieden met elkaar te connecteren, zodat ze geen geïsoleerde eilanden blijven.

Cartoons: Gie Campo

DW