Tijdens de gemeenteraad van 27 mei 2025 keurde de gemeente Essen de opheffing van de activeringsheffing op onbebouwde percelen goed. Deze beslissing kadert in een breder, toekomstgericht ruimtelijk beleid dat inzet op het vrijwaren van open ruimte en het versterken van de bestaande woonkernen.
Van belasting naar beleid: een veranderende visie op ruimte
De activeringsheffing werd in 2015 ingevoerd om eigenaars van onbebouwde bouwgronden aan te moedigen hun percelen effectief te ontwikkelen en zo grondspeculatie tegen te gaan. Vandaag sluit die benadering niet meer aan bij de ruimtelijke beleidsdoelstellingen. Essen streeft naar een duurzaam en selectief gebruik van ruimte. De focus ligt niet langer op het bebouwen van elk perceel, maar op het behoud van open ruimte en het optimaal benutten van bestaande bebouwing binnen de kernen.
Schepen van Ruimtelijke Ordening Arno Aerden verduidelijkt: “Ons nieuwe Beleidsplan Ruimte Essen volgt de Vlaamse en provinciale doelstellingen. We willen verdichting vermijden buiten de dorpskernen en kiezen bewust voor kernversterking, hergebruik van bestaande gebouwen en het beschermen van open ruimte. Een activeringsheffing op alle onbebouwde gronden past daar niet meer in.”
Evaluatie toont beperkt effect
Een grondige evaluatie van de heffing toonde aan dat het effect op het terrein beperkt bleef. Het aantal bouwgronden daalde nauwelijks en de administratieve kost en complexiteit namen sterk toe. De belasting leverde bovendien weinig concrete bebouwing op en stootte op juridische en praktische moeilijkheden. Zo bestonden er tal van vrijstellingen waardoor de belasting vaak niet kon worden toegepast.
Vanaf aanslagjaar 2025: geen activeringsheffing meer in Essen
Om die redenen heeft de gemeenteraad beslist om de activeringsheffing op te heffen vanaf het aanslagjaar 2025. De gemeente wil haar inspanningen voortaan richten op planmatige ontwikkeling binnen de bestaande woonkernen en op het behoud van open ruimte, in lijn met haar duurzaam ruimtelijk beleid.
Voor schepen van Financiën Robin Jacobs is de opheffing een logische keuze. “We willen als gemeente keuzes maken die écht bijdragen aan een leefbare toekomst voor onze inwoners. Dat doen we door zuinig en slim met onze ruimte om te gaan. Complexe belastingen heffen die weinig effect hebben en de administratie van de gemeente onnodig belasten, lijken ons geen goed idee.”
Belasting voor het aanslagjaar 2024 moet nog wel worden betaald
De activeringsheffing voor het aanslagjaar 2024 moet nog wel betaald worden. In de loop van juni 2025 zullen heel wat belastingplichtigen van de gemeente een uitnodiging tot betaling krijgen. Het bericht dat de gemeenteraad de heffing opheft, kan daarom voor verwarring zorgen. Op het aanslagbiljet dat bij de mensen in de bus valt, zal dit extra worden verduidelijkt. De gemeente kan helaas de opheffing van deze belasting niet met terugwerkende kracht doen en begrijpt dat dit vervelend kan zijn.
Bron: Gemeente Essen
Foto: Artist Impression